ĐỘNG ĐẤT NHẬT BẢN Hơn 1.800 người chết và mất tích

Ban bố tình trạng khẩn cấp với 5 lò phản ứng hạt nhân

TTO - Hôm nay 12-3, số người chết và mất tích lên 1.800 người trong vụ động đất và sóng thần hiện nay tại Nhật Bản. Nhật đã ban bố tình trạng khẩn cấp đối với 5 lò phản ứng hạt nhân, phóng xạ cao gấp 8 lần quanh khu vực nhà máy. Sáng sớm nay lại xảy ra một cơn dư chấn mạnh 6,8 độ richter ở ngoài khơi.

Lửa bốc lên khắp nơi, sóng thần khổng lồ đã khiến nhiều thị trấn bị xóa sổ - Ảnh: Daily Mail

Các nhà máy ngùn ngụt bốc cháy

Các chuyên gia điều hành Tổ số 1 của Nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi đã vật lộn để giảm nhiệt độ và áp suất bên trong lò phản ứng sau khi trận động đất kèm sóng thần khủng khiếp làm mất nguồn điện và làm hỏng máy phát dự phòng, khiến hệ thống làm mát lõi phản ứng cũng dừng hoạt động.

Các chuyên gia trong ngành đánh giá mất khả năng làm mát lõi phản ứng là sự cố thuộc dạng nguy hiểm nhất tại nhà máy điện hạt nhân.

Ngay lập tức, 3.000 người dân ở quanh nhà máy trong phạm vi 3km được lệnh sơ tán khẩn cấp nhưng sau đó vùng sơ tán phải mở rộng đến 10km khi các chuyên gia đo được mức độ phóng xạ cao gấp 8 lần bình thường ở bên ngoài lò phản ứng và gấp 1.000 lần so với thông thường bên trong phòng điều khiển của Tổ số 1.

Chính phủ Nhật Bản ngay lập tức ban bố tình trạng khẩn cấp ở tổ máy của Daiichi - nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của nước này.

Nhưng chỉ vài giờ sau đó, Công ty Điện lực Tokyo điều hành nhà máy điện thuộc khu liên hợp Daiichi bao gồm 6 lò phản ứng ở phía đông bắc Nhật Bản, tiếp tục tuyên bố mất khả năng làm mát một lò phản ứng khác ở Daiichi và 3 tổ máy khác ở khu liên hợp Fukushima Daini gần đó.

Tình hình buộc chính phủ mau chóng ban bố tình trạng khẩn cấp ở bốn tổ máy này và gần 14.000 người dân sống gần đó phải đi sơ tán.

Đường phố nứt toác sau động đất - Ảnh: AP

Cơ quan an toàn hạt nhân Nhật Bản cho hay tình hình ở Tổ số 1 của Fukushima Daiichi là tồi tệ nhất, khi áp lực trong lò phản ứng đã tăng gấp đôi bình thường.

Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho hay các máy phát chạy dầu diesel lẽ ra có thể giúp hệ thống làm mát vận hành được đã bị sóng thần cuốn nước vào làm ướt sũng và hư hỏng.

Chuyên gia tại Daiichi phải mở van để xả hơi phóng xạ để giảm áp lực bên trong lò phản ứng, khiến mức độ phóng xạ cao hơn bình thường trong và ngoài phòng điều khiển, nhưng nếu không mở, họ sẽ đối mặt với khả năng nổ lò phản ứng gây tác hại rộng lớn hơn.

Các công nhân nhà máy cố gắng hạ nhiệt độ cho lõi phản ứng nhưng không thành công mau chóng như mong đợi. Họ chỉ có thể tạm thời hạ nhiệt bằng một hệ thống dự phòng nhưng nó không hoạt động tốt như hệ thống chính thức.

Ngay cả khi lò phản ứng đã được tự động đóng lại, các phụ phẩm phóng xạ sản sinh nhiệt có thể tạo ra khí hydro, làm tan chảy nhiên liệu phóng xạ hay thậm chí tràn ra khắp phòng chứa.

Mặc dù đã lên kế hoạch chủ ý xả phóng xạ, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yukio Edano cho hay nhà máy 40 năm hoạt động này không bị rò rỉ phóng xạ. "Với việc sơ tán dân khẩn cấp và gió hướng ra biển, chúng tôi có thể đảm bảo an toàn cho người dân", ông nói trên truyền hình sáng nay 12-3.

Tiến sĩ Irwin Redlener tại Đại học Columbia (Mỹ) nhận định mức độ phóng xạ bên ngoài nhà máy như thông báo trên chưa gây nguy hiểm ngay lập tức đến tính mạng con người nhưng nó sẽ làm tăng khả năng ung thư tuyến giáp trong thời gian sau đó.

Trong khi đó, độ phóng xạ bên trong nhà máy là ở mức cực cao, có thể gây tác động xấu đến sức khỏe của các nhân viên làm việc trong đó.

Khu liên hợp Daiichi nằm ở thành phố Onahama, cách đông bắc Tokyo 270km. Tổ máy số 1 có công suất 460 megawatt bắt đầu hoạt động năm 1971 và dùng công nghệ lò phản ứng nước sôi, vận hành turbine bằng nước phóng xạ, không giống các lò phản ứng áp lực mới hơn hiện nay.

Quan chức Ippo Maeyama của Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết đã có hàng chục đoàn binh chủng được huấn luyện để đối phó với thảm họa hóa học đã được cử đến nhà máy này làm nhiệm vụ.

Trong khi đó, các chuyên gia kỹ thuật nói rằng nhà máy sẽ mau chóng ổn định lại mọi vấn đề, thời gian tính bằng giờ chứ không phải bằng ngày.

Đường xá hư hỏng nặng, đất đứt gãy ở Yabuki, đông nam Fukushima - Ảnh: AFP

Arnold Gundersen, kỹ sư trong ngành điện hạt nhân, đưa ra biện pháp gợi ý các bơm áp lực cao có thể tạm thời làm mát lò phản ứng trong trường hợp này bằng ắc quy dự phòng. "Họ có thể mở - đóng van xả để điều phối áp lực. Ắc quy sẽ hỏng sau vài giờ nhưng thay thế được", ông nói.

Các chuyên gia cho biết nếu nhiệt độ tăng đến hơn 2.000 độ Fahrenheit (1.000 độ C), nó sẽ tạo ra phản ứng làm gãy kim loại zirconium bọc nhiên liệu hạt nhân uranium. Phản ứng này cũng sinh khí hydro có thể gây nổ khi nước lạnh dâng trở lại vào lò phản ứng. Đây là vấn đề của sự cố Three Mile Island năm 1979 ở bang Pennsylvania nước Mỹ.

"Chưa bao giờ kinh hoàng đến thế"

"Chưa bao giờ kinh hoàng như thế", "động đất mạnh chưa từng thấy"... là những nhận xét mà đa số những người vừa trải qua trận động đất 8,9 độ Richter tại miền bắc Nhật Bản thốt lên khi biết mình vừa đối diện với cơn địa chấn lớn nhất trong vòng 140 năm qua ở nước này.

Những người dân Nhật Bản run sợ với trận động đất - Ảnh: Reuters

Các hành khách đi tàu điện ngầm ở Tokyo hoảng loạn thét lên và nắm tay nhau khi cảm nhận mọi thứ rung lắc liên tục, khiến họ không thể đứng vững. Họ mô tả cảm giác chao đảo giống như bị say sóng.

Những người đi trên đường phố lúc xảy ra động đất nói rằng khi đó giống như họ đang đi trên boong tàu giữa biển khơi. Vô số người dân chạy ùa ra đường và tròn mắt nhìn những tòa nhà cao cả chục tầng lắc như chuông gió trước mặt.

Jeffrey Balanag, sống ở Tokyo, mô tả: "Tòa nhà không rung mà như đang lăn đi, giống như con thuyền đi trên biển vậy. Tôi sởn cả gai ốc và thực sự thấy hoảng loạn". Những người làm việc trong văn phòng vội vàng vơ lấy mũ bảo hiểm và chui xuống gầm bàn để trú ẩn.

Phóng viên Linda Sieg của Reuters cho rằng đây là trận tồi tệ nhất cô đã trải qua kể từ khi tới Nhật Bản 20 năm trước đây. Andrew Stevens, một người Úc làm việc tại Tokyo, mô tả: "Lúc đó, mọi thứ rung lắc rất lâu, phải đến 2-3 phút và sau đó càng ngày càng mạnh hơn. Mạng di động không thể liên lạc được". Nhiều người mô tả đợt rung lắc mạnh nhất phải kéo dài đến 5-10 phút.

Shola Fawehimni, tả lại cảnh ở sân bay tại Hokkaido phía bắc Nhật Bản: "Ghế và sàn nhà bắt đầu di chuyển và lắc lư. Sau đó, cả tòa nhà cũng lắc lư và tôi nhận ra đó là trận động đất thực sự. Các tấm trần nhà rơi xuống lả tả".

Các sân bay, ga tàu điện, trong đó có tàu siêu tốc Shinkansen đang được lệnh ngừng hoạt động.

Dòng nước xoáy cuồn cuồn do sóng thần ở gần cảng Oarai, tỉnh Ibaraki - Ảnh: Kyodo News

Ở khu vực bờ biển phía đông, sóng thần cao tới 10m đã đẩy những con thuyền lớn bay vào thành phố, làm xe cộ đổ chỏng chơ, thậm chí các tòa nhà lớn cũng bị cuốn phăng giữa dòng nước xiết.

Cô Yumiko Asada làm việc ở văn phòng của hãng tin ABC (Úc) tại Nhật Bản cho biết đã chứng kiến cơn sóng thần cực mạnh còn cuốn theo cả khối lượng lớn sỏi, đá, bùn đất. "Nó nuốt trọn một ngôi làng nằm ngay cạnh sông. Tôi có thể nhìn thấy những cột sóng trùm lấy các thửa ruộng, xe cộ và nhà cửa. Tất cả đều bị cuốn phăng đi và chỉ trong tích tắc, cả thị trấn biến thành gạch vụn".

Vô số ruộng vườn gần thành phố Sendai đã bị phá nát và ngập trong biển nước.

Sóng thần đã khiến khoảng 11.000 người thuộc khu vực Viễn Đông của Nga, trong đó có đảo Kuril tranh chấp với Nhật và đảo Sakhalin, phải đi sơ tán.

Cảnh báo sóng thần vừa được mở rộng tới cả Hawaii và những nước thuộc Thái Bình Dương, bao gồm Úc, New Zealand, Mexico, Trung và Nam Mỹ. Chính quyền Philippines, Đài Loan, Indonesia cũng hối thúc người dân sơ tán vào sâu trong đất liền để tránh sóng thần.

Chính quyền Nhật Bản đã thành lập đội cứu hộ và thủ tướng Naoto Kan cho hay họ sẽ làm mọi thứ để giảm thiểu ảnh hưởng của thảm họa. Mỹ cho biết sẵn sàng cử đoàn cứu hộ đến giúp đỡ Nhật Bản khắc phục hậu quả của thảm họa này.

Vài ngày gần đây, Nhật Bản đã hứng chịu vào trận động đất trung bình, trong đó trận đến 7,3 độ richter hôm 9-3.

PHAN ANH

( Theo tuoitre online )

Tổng hợp tin tức trận động đất và sóng thần tại Nhật Bản

Thiệt hại

Theo một thông tin, nhà máy điện nguyên tử ở Fukushima Daichi (cách Tokyo 250 km) bị ảnh hưởng bởi trận động đất này, các hệ thống làm mát của hai lò phản ứng bị hư hỏng. Vì lo sợ sẽ có những diễn biến xấu ở khu nguyên tử, Điện Lực Tokyo - đơn vị quản lý khu vực này cho biết họ đã cố gắng để kiểm soát hệ thống làm mát và sơ tán hơn 51 ngàn người sống trong phạm vi 10 km của công trình. Nhưng sáng nay, hai lò phản ứng đã nổ tung và có lẽ có bốn công nhân bị gặp nạn. Các giá trị phóng xạ ở gần nhà máy điện nguyên tử là gấp 1.000 lần so với bình thường, người ta đang lo sợ về điều này.

Trong khi đó, hôm nay, cảnh sát đang cập nhật số liệu về các nạn nhân: ít nhất đã có 1.400 người chết hoặc mất tích. Trên 200 thi thể đã được tập kết trên bãi biển ở Sendai, khu vực gần tâm chấn nhất. Sóng thủy triều đã thâm nhập sau vào đất liền trên 5 km. Có khoảng 1.200 ngôi nhà bị ảnh hưởng, 700 người mất tích và 1.128 người bị thương.

Tòa Thánh chia buồn.

Đức Hồng Y Tarcisio Bertone - Quốc Vụ Khanh Vatican thay mặt Đức Thánh Cha đã gửi một bức điện đến cho Đức Tổng Giám Mục Giáo Leo Jun Ikenaga của tổng giáo phận Osaka, chủ tịch Hội đồng Giám mục Nhật Bản. Bức điện có đoạn: "lo buồn sâu sắc bởi những hậu quả bất ngờ và bi thảm của trận động đất và sóng thần đánh vào vùng ven biển đông bắc Nhật Bản, Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI đảm bảo sự quan tâm của ngài đến các nạn nhân tại thời điểm khó khăn này", và đoạn kế cho biết thêm rằng, Đức Giáo Hoàng "cầu nguyện cho tất cả những người đã chết, các gia đình và thân hữu của họ trong tang sự, nguyện cầu Thiên Chúa ban ơn sức mạnh và niềm an ủi. Đức Thánh Cha cũng thể hiện sự hiệp lòng cầu nguyện của ngài với tất cả những người tham gia hoạt động cứu hộ, cứu trợ và giúp đỡ cho các nạn nhân của thảm họa này".

Cộng đồng quốc tế chia buồn.

Nhật Bản ngay lập tức nhận được điện thư chia buồn từ các vị lãnh đạo khắp thế giới. Theo Liên Hiệp Quốc, lực lượng cứu trợ liên minh 45 quốc gia sẽ trợ giúp Nhật Bản, đặc biệt đến từ Úc Đại Lợi, Tân Tây Lan, Nam Hàn, Anh Quốc và Hoa Kỳ. Cơ quan vũ trụ JAXA thuộc "Hiến chương Quốc tế về Không gian và Thảm họa" đã truyền những hình ảnh vệ tinh của trận động đất và sóng thần đến các tổ chức cứu trợ để dễ bề phục vụ. Hoa Kỳ đưa mẫu hạm tiếp cận Nhật Bản để cung cấp viện trợ, Anh Quốc gửi 70 nhân viên cứu hộ, cùng chó nghiệp vụ tìm người bị mắc kẹt trong đống đổ nát, Đức Quốc gửi các chuyên gia tìm kiếm cứu nạn. Tổng thống Mã Anh Cửu của Đài Loan phát lệnh gửi 100 triệu Đài Tệ (3,3 triệu Mỹ Kim) cùng một đội cứu trợ sang Nhật Bản. Trung Quốc nói rằng họ sẽ cung cấp tất cả mọi thứ cần thiết, nhưng không quên thòng thêm cụm từ "nếu có yêu cầu". Tại "quốc gia Internet", cư dân mạng cũng đang thể hiện lời cầu nguyện qua các mạng xã hội như Twitter, Facebook dành cho Nhật Bản.

Cứu trợ

Caritas Nhật Bản đang đánh giá toàn bộ tình hình và đã xúc tiến việc ứng cứu. Đức Giám Mục Kikuchi chủ tịch Caritas Nhật Bản vừa trở về từ cuộc họp Caritas Á Châu ở Băng Cốc, nay sẽ phải bận rộn với công tác cứu trợ thảm họa này. Cha Bonnie Mendes của Caritas Á Châu nói: "Chúng tôi đang liên lạc thường xuyên với Caritas Nhật Bản để theo dõi tình hình, thiệt hại, các nạn nhân... Chúng tôi hy vọng rằng không có thương vong quá nhiều. Chúng tôi đang chờ mong được hiểu rõ tình hình về những người di dân và nhu cầu của họ để lập kế hoạch can thiệp khẩn cấp". Trong thông cáo ngày 12-3-2011, Đức Cha Philip Wilson, chủ tịch Hội đồng Giám mục Úc Đại Lợi đã kêu gọi người Úc tưởng nhớ đến các nạn nhân ở Nhật Bản, khuyến khích người xem xét hỗ trợ thông qua cầu nguyện hoặc những việc cụ thể. Hội đồng Giám mục Anh Quốc và xứ Wales cũng đã đưa ra động thái tương tự.

Đồng cảnh ngộ

Tân Tây Lan đang theo dõi sát tình hình tại Nhật Bản, vì họ biết mình đang ở đâu khi có cảnh báo sóng thần tại ven biển các quốc gia Thái Bình Dương. Nhưng trên hết, Tân Tây Lan vẫn còn thấm thía hậu quả khủng khiếp trận động đất tại thành phố Christchurch của họ hôm 22 Tháng Hai. Thủ tướng Tân Tây Lan John Key nói rằng, Nhật Bản đã hỗ trợ tuyệt vời cho Tân Tây Lan, thì Tân Tây Lan cũng sẽ sẵn sàng giúp đỡ Nhật Bản mọi cách có thể.

Lịch sử

Trận động đất này là một trong những trận lớn nhất đã từng xảy ra ở Nhật Bản, vị trí ngoài khơi biển Sendai cách bờ 80 dặm, phía bắc thủ đô Tokyo. Nó đã gây ra một cơn sóng thần cao 32 foot, cuốn đi tất cả mọi thứ trên đường đi của nó, bao gồm nhà ở, cơ sở hạ tầng, tàu, xe ô tô và các trang trại, nhiều tòa nhà bốc cháy. Nhật Bản vốn là quốc gia rất dễ bị động đất, người dân nơi đây thường chuẩn bị tinh thần và gia cố các tòa nhà của mình chống đỡ lại các thảm họa như vậy. Tuy nhiên, sức tàn phá của trận động đất mới nhất này là quá lớn so với trước đây và được coi là mang tính lịch sử.

(Tổng hợp từ internet)

Tiền Hô

Nhật Bản: trước và sau thảm họa

TTO - Tạp chí The New York Times (Mỹ) vừa công bố những hình ảnh được chụp từ vệ tinh cho thấy quang cảnh của Nhật Bản trước và sau khi xảy ra trận động đất 9 độ richter, và sóng thần cao 10m càn quét khu vực bờ biển đông bắc nước này.

Ảnh của công ty vệ tinh thương mại GeoEye có trụ sở tại bang Virginia, Mỹ, chụp.